نارنجی یکی از مهمترین وبسایت‌های خبری ایران دربارۀ ابزارهای الکترونیکی بود که به صورت روزانه توسط گروهی از وبلاگ‌نویسان فن‌آوری و از یک دفتر کوچک در شهر کرمان به روز می‌شد. مخاطبان این سایت را جمعیت رو به رشد ایرانیان علاقه‌مند به فن‌آوری تشکیل می‌دادند. مانند گیزمودو (Gizmodo) و انگجت (Engadget) در ایالات متحده، محبوبیت این سایت از یک فرمول ساده اما مرسوم ناشی می‌شد: نظرهای کارشناسی مثبت و منفی از آخرین محصولات آندرویدی و اپل، خلاصه‌ای از دانلودها و برنامه‌های فارسی زبان جدید، و همچنین جدیدترین چیزهای محبوب در اینترنت (مانند ویدیوی همیشه محبوب "کشیدن باورنکردنی پرترۀ مورگان فریمن با انگشت در آی‌پد").

اما اکنون این سایت از بین رفته است. در صفحۀ نخست نارنجی، زمان در تاریخ ۳ دسامبر متوقف شده، هنگامی که کل تیم نارنجی توسط سپاه پاسداران دستگیر و روانۀ زندان شدند. دو وب‌سایت خواهر نارنجی، نردبان و نگهبان،  هم که به دنبال موفقیت نارنجی توسط این گروه راه‌اندازی شده بود در زمان متوقف شده‌اند.

بنیانگذار نارنجی، علی‌اصغر هنرمند، و سردبیر آن عباس واحدی، به چند دلیل می‌توانستند با اشتیاق به آینده نگاه کنند. رئیس جمهور فعلی ایران، حسن روحانی، با ایجاد یک صندوق نوآوری ۱ میلیارد دلاری برای توسعۀ "اقتصاد دانش‌بنیان"، کارآفرینی در حوزۀ فن‌آوری را به عنوان بخشی از پلتفرم دولت خود تشویق کرده بود. دولت او همچنین سخت در کار بود تا از طریق مذاکره، تحریم‌های غرب علیه این کشور را لغو کرده تا اقتصاد تقویت شده و طبقۀ متوسط ​​ایران امکان دسترسی به ابزارهای الکترونیکی بیشتری را داشته باشد.

این ویدیو، که از تلویزیون دولتی ایران پخش شده، تیم نارنجی را در بازداشت نشان می‌دهد.

در این گزارش آمده که این وبلاگ‌نویسان با سرمایه‌گذاری و آموزش توسط "شبکه‌های جاسوسی … و با هدف 'براندازی نرم' نظام ایران" ایجاد شده‌اند.

به نظر می‌رسد که دادستان‌های ایرانی بر این باور بودند که یک یا بیش از یک نفر از اعضای این تیم هنگامی که در لندن بوده‌اند توسط بی‌بی‌سی آموزش روزنامه‌نگاری دیده‌اند، و همین برای سرکوب آنها کافی بوده است. در حالی که برخی از وبلاگ‌نویسانی که در همان دور دستگیر شده بودند آزاد شده‌اند، اکثریت تیم نارنجی هنوز هم در پشت میله‌های زندان هستند:

* علی اصغر هنرمند (بنیانگذار نارنجی و صاحب پات شرق گواشیر، شرکت مالک نارنجی)

* عباس واحدی (سردبیر نارنجی)

* حسین نوذری (مدیر عامل پات شرق گواشیر)

* رضا نوذری (وبلاگ‌نویس بخش تکنولوژی نردبان، وب‌سایت خواهر نارنجی)

* احسان پاک‌نژاد (وبلاگ‌نویس بخش تکنولوژی نارنجی)

(روزنامۀ گاردین، لیستی منتشر کرده که کمی تفاوت دارد: علی اصغر هنرمند، عباس واحدی، علیرضا وزیری، نسیم نیک‌مهر، ملیحه نخعی‬‎، محمدحسین موسوی‌زاده و سارا سجادپور)

از این تعداد، تنها واحدی و نوذری به تازگی به قید وثیقه آزاد شده‌اند و انتظار می‌رود که آنها و سایرین ماه آینده به دادگاه احضار شوند.

نوع برخورد با تیم نارنجی، نمونه‌ای است تکراری از اینکه دولتهای سراسر جهان چگونه متخصصان فن‌آوری را به خاطر کارشان مورد هدف قرار داده‌اند. این مهم نیست که شما در حال نوشتن یک وبلاگ در مورد برنامه‌نویسی برای اندروید هستید و یا در حال توزیع پروکسی ضدسانسور: برای بسیاری از دولتها، همین که شهرت آنلاین داشته باشید و یا قدرتی نهفته برای تأثیرگذاری و یا ایجاد تغییر در جامعه از طریق دانش فنی، به سرعت ممکن است به عنوان یک تهدید غیرقابل قبول برای نظم اجتماعی تلقی شوید.

وبلاگ‌نویسان معروف اما غیرسیاسی مانند نویسندگان نارنجی، با این خطر هم مواجهند که ممکن است وسط جنگ‌هایی داخلی گرفتار شوند که خود هیچ کنترلی بر آن ندارند. کارشناسان سیاسی ایران که ما با آنها صحبت کرده‌ایم بر این باورند که بازداشت نارنجی توسط سپاه پاسداران انقلاب کرمان ممکن است واکنشی آگاهانه باشد توسط رادیکالهای محلی بر علیه حمایت دولت روحانی از کارآفرینان تکنولوژی: سیگنالی که روشن می‌کند که تهران نباید در اعتدال خود زیاده‌روی کند. در معرض دید بودن نارنجی نه تنها منجر به محافظت آنها را در برابر سپاه پاسداران نشده، بلکه ممکن است موجب شده باشد که آنها هدف ساده‌تری باشند.

قربانی شدن جامعۀ فنی تاریخچه‌ای طولانی و غم‌انگیز دارد. خود بنیاد مرزهای الکترونیکی (ای‌اف‌اف) هم در پاسخ به سرکوب شدن نابخردانه و ترسناک هکرها در ایالات متحده متولد شد؛ تعقیب‌های قانونی فعالان تکنولوژی مانند آرون شوارتز که با انگیزه‌های سیاسی صورت گرفته و تا به امروز هم ادامه داشته است. اگر ما خواهان توقف این موارد در هر کجای دنیا، چه در ایالات متحده، ایران، یا روسیه هستیم، نیاز داریم تا به منظور محافظت و بازتاب دادن بازداشت ناعادلانه و ارعاب فن‌آوران، در همه جای دنیا با یکدیگر متحد شویم.

شما می‌توانید با امضای این طومار از دولت ایران بخواهید تا تیم نارنجی را آزاد کند، و یا با استفاده از هشتگ‌های Narenji#  و #نارنجی، در رسانه‌های اجتماعی به خبررسانی جمعی بپردازید. از آن مهمتر این است که در اجتماع خود داستان آنها را به اطلاع دیگران برسانید. هر چه نارنجی بیشتر مورد توجه مردم عادی قرار گیرد، این احتمال بیشتر خواهد بود که آنها در زندان در امان بوده و پرونده‌یشان سریع‌تر بررسی شود.

Related Issues